Steeds meer opdrachtgevers staan hbo- en wo-stagiares toe als SROI-invulling

De doelgroep van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is breed en divers. Het gaat om mensen die om verschillende redenen moeilijk aan werk kunnen komen of duurzaam een arbeidsplek behouden, zoals mensen met een fysieke of mentale beperking, langdurig werklozen, mensen met een taalachterstand, ex-gedetineerden, maar ook mensen met een specifieke opleidingsrichting.

Vaak wordt gedacht dat alleen mensen met een lager opleidingsniveau, zoals mbo-niveau 1-3, tot deze doelgroep behoren. Maar de opleidingsrichting kan ook van invloed zijn op iemands positie op de arbeidsmarkt. Zo zijn er bijvoorbeeld bepaalde hbo- en wo-studierichtingen waarbij het lastiger is om een baan te vinden (creatieve studies, psychologie, geschiedenis, sociologie), terwijl bedrijven zitten te springen om mensen die een opleiding hebben afgerond in een bepaalde mbo-studierichting (in de techniek, zorg, ICT, logistiek en de bouw).

Niet alleen het opleidingsniveau, maar ook de gekozen opleidingsrichting zijn van invloed op de kans op het vinden van een baan in dat vakgebied.

Steeds meer veranderen we de termen ‘laagopgeleid’ en ‘hoogopgeleid’ in ‘praktisch opgeleid (mbo), theoretisch opgeleid (hbo) en wetenschappelijk opgeleid (wo)’. Maar laten we de wereld veranderen en niet alleen de woorden.”

Het is belangrijk om bij het invullen van Social Return On Investment (SROI) niet alleen te kijken naar het opleidingsniveau, maar ook naar de opleidingsrichting.

Social Return (afgekort SR of SROI) is een manier om bijvoorbeeld bij aanbestedingen of subsidietrajecten afspraken te maken over het creëren van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door ook hbo-en wo-studenten toe te staan als invulling van SROI, wordt er meer ruimte gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, die wellicht een goede opleidingsachtergrond hebben, maar moeilijk aan werk kunnen komen.

Het bieden van werkgelegenheid aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, ongeacht hun opleidingsniveau of -richting, heeft voordelen voor zowel de werknemer als de werkgever.

• Voor de werknemer betekent het hebben van werk meer financiële stabiliteit en een betere positie in de maatschappij (de functie van arbeid).
• Voor de werkgever kan het inhuren van deze mensen bijdragen aan een diverser personeelsbestand en een positiever imago.
• Daarnaast kan het hebben van een divers personeelsbestand bijdragen aan innovatie en creativiteit binnen het bedrijf.

Het is belangrijk dat opdrachtgevers in het bepalen van de scope van invulmogelijkheden van Social Return ook nadenken over het toestaan van hbo- en wo-stagiaires. Voor werkgevers is het belangrijk zich bewust te zijn van de mogelijkheden om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan te nemen, ongeacht hun opleidingsniveau of -richting. Door ook deze stagiaires toe te staan als invulling van SROI, wordt er meer ruimte gecreëerd voor deze doelgroep om deel te nemen aan het arbeidsproces en zichzelf verder te ontwikkelen. Door te investeren in deze groep, kan een bedrijf niet alleen bijdragen aan een inclusievere samenleving, maar ook aan zijn eigen succes en groei.

Social Impact?

Social impact, Environmental impact, Positive impact, Impact measurement, Impact assessment, Impact reporting, Impact management, Impact evaluation, impactvol ondernemen… In de afgelopen jaren lijkt het steeds populairder om in allerlei management- en marketingtermen het woord ‘impact’ op te nemen. Zo is ook de term ‘social impact’ de afgelopen jaren een steeds populairdere modeterm geworden.

Bedrijven en instanties geven aan dat ze zich meer richten op het creëren van sociale impact en het bijdragen aan een betere wereld. Echter, het is van cruciaal belang dat Social Impact in de praktijk verder gaat dan alleen een strategische doelstelling of marketing term. Practice what you preach! Laat het niet enkel mooie woorden zijn, maar breng het ook echt in de praktijk.

Het realiseren van sociale impact vereist concrete acties, een oprechte betrokkenheid en een authentieke inzet van middelen en invloed. Bedrijven moeten daarom meer doen dan alleen het stellen van doelen en ontwikkelen van campagnes. Bedrijven moeten hun bedrijfsvoering en manier van zakendoen aanpassen om actief bij te dragen aan Social Impact.

Een belangrijke ontwikkeling om bedrijven te stimuleren om daadwerkelijk bij te dragen aan Social Impact, is de introductie van de ESG-rapportages. ESG-rapportages staan voor Environment, Social, and Governance rapportages en hebben als doel om bedrijven te verplichten hun impact op deze gebieden transparant te maken. Het rapport geeft een overzicht van hoe bedrijven presteren op het gebied van duurzaamheid, sociale impact en corporate governance.

Het is goed dat deze richtlijnen in de maak zijn. Hierdoor worden bedrijven niet alleen gestimuleerd om hun inzet op Social Impact te vergroten, maar worden zij ook verantwoordelijk gehouden voor hun prestaties op dit gebied. Het verplicht maken van ESG-rapportages zal bedrijven stimuleren om serieus werk te maken van Social Impact en zorgen voor meer transparantie.

Als bedrijf dat zich richt op Social Return, weten wij als geen ander hoe belangrijk het is dat werkgevers daadwerkelijk Social Impact realiseren. Het is belangrijk dat bedrijven op een oprechte en authentieke manier bijdragen aan Social Impact. Het is niet voldoende om alleen te zeggen dat je bijdraagt aan een betere wereld, maar bedrijven moeten dit ook daadwerkelijk laten zien en de concrete resultaten van hun inzet rapporteren. Dus geen loze beloftes waarbij aangegeven wordt een grote bijdrage te leveren om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen, maar aantoonbare resultaten van een bijdrage om mensen duurzaam uit te laten stromen uit een uitkering. 

Samen geven we meer betekenis aan ‘Social Impact’, meer dan een modeterm. Het is belangrijk dat bedrijven zich bewust zijn van het belang van concrete acties en een oprechte betrokkenheid om bij te dragen aan Social Impact. De introductie van ESG-rapportages zal bedrijven stimuleren om zich serieus te richten op Social Impact en de verplichte rapportages zorgen voor meer transparantie.

Heeft u te maken met Social Return verplichtingen en wilt u uw inspanningen hierin inzichtelijk maken? Wilt u weten hoe u als organisatie meer Social Impact kunt maken?

SROI Specialist heeft een SROI Quickscan en een rapportagetool ontwikkeld om bedrijven te helpen hun SROI-verplichtingen, -inspanningen en -mogelijkheden inzichtelijk te maken en de voortgang hierin te monitoren en te rapporteren.

Meer weten? We vertellen u graag wat wij voor u kunnen betekenen.

De vertaling van SDG8 waardig werk en economische groei

Ik richt me in enkele blogs specifiek op de vertaling van de SDG’s (de duurzaamheidsdoelstellingen zoals opgesteld door de Verenigde Naties) naar de toepassing van Social Return in Nederland. Daarbij ga ik in op de manier waarop bedrijven met Social Return een bijdrage kunnen leveren aan de SDG’s. Dit keer behandelen we SDG8 ‘waardig werk en economische groei’.

Social Return en de Verenigde Naties

Op het abstractieniveau van de Verenigde Naties wordt de term “Social Return” niet specifiek gebruikt zoals het in Nederland wordt toegepast. Hoewel de Verenigde Naties verschillende initiatieven en benaderingen hebben ontwikkeld om duurzame ontwikkeling en maatschappelijke impact te bevorderen, is de term “Social Return” niet wijdverspreid binnen de VN-context.

Toch erkennen de Verenigde Naties wel het belang van sociale en economische inclusie, evenals het creëren van positieve sociale impact door middel van werkgelegenheid en investeringen. Dit komt tot uiting in de Sustainable Development Goals (SDG’s), waaronder SDG 8, die gericht is op fatsoenlijk werk en economische groei.

Hoewel de specifieke term “Social Return” mogelijk niet algemeen bekend is binnen de VN, zijn er concepten en benaderingen die vergelijkbare doelstellingen nastreven. Bijvoorbeeld, initiatieven zoals sociale investeringen, sociale ondernemingen, maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en impactinvesteringen hebben raakvlakken met het idee van het creëren van sociale waarde en positieve maatschappelijke impact; Social Impact.

Social Return en SDG 8

SDG 8, ook bekend als Sustainable Development Goal 8, is een van de zeventien doelstellingen die zijn vastgesteld door de Verenigde Naties als onderdeel van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. Het doel van SDG 8 is om waardig werk (fatsoenlijk werk, werk van waarde), economische groei en inclusieve en duurzame werkgelegenheid voor iedereen te bevorderen.

SDG8 richt zich naast arbeidsproductiviteit, veilige en gezonde werkomgeving, mondiale partnerschappen voor duurzame ontwikkeling en verbeterde toegang tot financiële diensten ook op:

Fatsoenlijk werk: SDG 8 streeft naar het bevorderen van fatsoenlijk werk voor alle mensen. Dit houdt in dat er kansen moeten zijn voor productief werk dat een eerlijk loon, sociale bescherming, gelijke kansen en een veilige werkomgeving biedt. Het doel is om dwangarbeid, moderne slavernij, kinderarbeid en discriminatie op de werkplek te elimineren.

Economische groei: SDG 8 benadrukt het belang van duurzame economische groei als een middel om banen te creëren en welvaart te bevorderen. Dit impliceert het stimuleren van productiviteit, innovatie en ondernemerschap, evenals het bevorderen van investeringen in infrastructuur en industriële ontwikkeling. Het doel is om een veerkrachtige economie te creëren die duurzame groei ondersteunt.

Inclusieve werkgelegenheid: SDG 8 streeft naar inclusieve werkgelegenheid, waarbij iedereen gelijke kansen heeft op de arbeidsmarkt, ongeacht geslacht, leeftijd, handicap, ras, etniciteit of andere kenmerken. Dit omvat het verminderen van de jeugdwerkloosheid, het bevorderen van de werkgelegenheid van vrouwen, het waarborgen van gelijke beloning voor gelijk werk en het bevorderen van diversiteit en inclusie op de werkplek.

Bevordering van duurzame economische groei: SDG 8 benadrukt de noodzaak om economische groei op een duurzame en inclusieve manier te realiseren. Dit houdt in dat er rekening wordt gehouden met milieufactoren, sociale rechtvaardigheid en verantwoordelijk ondernemerschap. Het doel is om economische activiteiten te bevorderen die de natuurlijke hulpbronnen beschermen, klimaatverandering tegengaan en sociale welvaart bevorderen.

Deze verschillende aspecten van SDG 8 zijn allemaal met elkaar verbonden en complementair. Het behalen van fatsoenlijk werk en duurzame economische groei vereist inclusieve werkgelegenheid, verhoogde arbeidsproductiviteit, veilige werkomstandigheden en toegang tot financiële diensten. Dit alles moet plaatsvinden in het kader van duurzame ontwikkeling en mondiale samenwerking om een rechtvaardige en welvarende wereld voor iedereen te bevorderen.

Social Impact als onderdeel van SDG 8

Hoewel Social Return niet direct genoemd wordt als een specifiek aspect van SDG 8, ligt hier wel een directe relatie. SDG 8 richt zich immers op het bevorderen van fatsoenlijk werk, economische groei en inclusieve werkgelegenheid. Social Return sluit hierbij aan door het stimuleren van het creëren van sociale waarde (Social Impact) door middel van werkgelegenheid. Het houdt in dat bij overheidsopdrachten (veelal volgens aanbestedingstrajecten of subsidietrajecten) sociale criteria worden opgenomen, zoals het bieden van banen aan kwetsbare groepen (mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Om hen te helpen de stap naar de arbeidsmarkt te maken, een plek op de arbeidsmarkt te verkrijgen en te behouden.

Door Social Return toe te passen, kunnen overheden en organisaties bijdragen aan SDG 8 door meer inclusieve werkgelegenheid te bevorderen. Dit kan het verminderen van werkloosheid onder kansarme groepen, het creëren van leer- en ontwikkelingsmogelijkheden, en het vergroten van de sociale cohesie en inclusie in de samenleving omvatten.

Zo blijkt ook voor deze SDG; hoewel Social Return niet expliciet genoemd wordt in SDG 8, de doelstellingen en benaderingen overlappen elkaar. Beiden streven naar het creëren van positieve sociale impact door middel van werkgelegenheid en economische activiteiten, en ze kunnen elkaar versterken bij het bevorderen van duurzame ontwikkeling en inclusieve groei.

Waardig werk voor de SROI-doelgroep

Mensen die behoren tot de doelgroep Social Return hebben te maken met uitdagingen op de arbeidsmarkt. Ze stuiten op obstakels zoals taalbarrières, discriminatie en gebrek aan toegang tot opleidingen en banen. Het gevolg is vaak dat ze veroordeeld zijn tot laagbetaalde, onzekere banen zonder uitzicht op groei en ontwikkeling.

Het promoten van inclusieve en duurzame economische groei, werkgelegenheid en waardig werk voor iedereen. Zo formuleert de VN de missie van Sustainable Development Goal 8 (SDG8).

Waardig werk betekent werk waarbij mensen vrij zijn om hun talenten en capaciteiten te ontwikkelen, hun familie te ondersteunen en bij te dragen aan hun gemeenschap en samenleving. Waardig werk geeft mensen ook zelfvertrouwen en een gevoel van eigenwaarde, wat noodzakelijk is voor hun mentale en emotionele gezondheid. We hebben het ook wel over de waarde van werk, het instrument om participatie aan de samenleving te bevorderen.

Mensen die behoren tot de SROI-doelgroep hebben vaak niet dezelfde kansen als andere groepen op de arbeidsmarkt en krijgen zelden de kans om deel te nemen aan waardig werk. Dit kan leiden tot armoede en sociale uitsluiting, wat op zijn beurt nog meer uitdagingen creëert.

Om waardig werk voor de SROI-doelgroep te bevorderen, is het noodzakelijk om te werken aan verschillende obstakels die ze tegenkomen. Bijvoorbeeld het verbeteren van de toegang tot opleidingen en banen, het bestrijden van discriminatie en het verbeteren van de arbeidsomstandigheden.

Overheden en werkgevers spelen een belangrijke rol bij het bevorderen van kans op werk en het voorzien in waardig werk voor de SROI-doelgroep. Overheden kunnen bijvoorbeeld programma’s opzetten om de toegang tot opleiding en banen te verbeteren en te investeren in ondersteuning voor kwetsbare groepen. Ook nemen zij eisen op in aanbestedingen om werkgevers te stimuleren de SROI-doelgroep te helpen de afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen. Werkgevers kunnen werkplekken creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (arbeidsparticipatie) en een actief beleid voeren om discriminatie te bestrijden. Ook kunnen zij investeren in opleidingen – scholing en omscholing – (arbeidsontwikkeling) om de kans op werk te vergroten.

Het is belangrijk om te erkennen en te waarderen wat mensen vanuit de SROI-doelgroep te bieden hebben. Bijvoorbeeld unieke ervaringen, vaardigheden en perspectieven die waardevol kunnen zijn voor bedrijven en organisaties. Werkgevers kunnen deze diversiteit omarmen en hun diversiteits- en inclusiebeleid (DenI) verbeteren om ervoor te zorgen dat mensen vanuit de SROI-doelgroep benaderd worden op wat zij bij kunnen dragen, in plaats van hen te benaderen vanuit wat zij mogelijk niet zouden kunnen.

Social Return (iets terugdoen voor de maatschappij) is niet alleen een morele plicht, maar ook een economische noodzaak. Door te werken aan waardig werk voor de SROI-doelgroep versterken we onze samenleving en economie. En samenleving waarbij iedereen meedoet en participeert op de arbeidsmarkt.

Laten we deze uitdaging aangaan en samen werken aan een meer inclusieve en waardige arbeidsmarkt voor alle mensen. Maak werk van Social Return!

Zo werkt Social Return wél!

Social Return kan altijd. In elke opdracht (klein en groot),  in elke organisatie. Ondanks dat Social Return altijd kan, komen zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers voor uitdagingen te staan. Wat is er dan voor nodig om Social Return altijd te laten werken? In deze blog leggen wij het uit!

Werk aan bewustwording van Social Return, in uw organisatie én bij uw opdrachtgever

Elke verandering begint bij bewustwording. Onbekendheid met het onderwerp Social Return is dan ook het grootste obstakel voor ondernemers. U weet niet welke mogelijkheden uw organisatie heeft als u niet goed weet welke invulmogelijkheden de SROI-verplichting u biedt. Dat is ook niet altijd even duidelijk in de opdracht vermeld. Opdrachtgevers hebben namelijk nog winst te behalen in het vertalen van hun doelen en ambities in de formulering van de SROI-verplichting. Wat ze van u willen zien op het gebied van Social Return zullen ze eerst helder moeten omschrijven. Want met een betere vraagstelling wordt de kans op een beter antwoord groter, toch?

Kortom, aan de opdrachtgever de opdracht om zich meer te verdiepen in de mogelijkheden en onmogelijkheden van een opdrachtnemer. En aan de opdrachtnemer de opdracht om de opdrachtgever al bij de formulering van de aanbesteding meer mee te nemen in de mogelijkheden die uw organisatie heeft. Bijvoorbeeld in marktconsultaties of door vragen te stellen in de vragenrondes of de projectleider SROI van de opdrachtgever meer te betrekken in het opstellen van een Plan van Aanpak na gunning. Bewustwording aan beide kanten dus.

Ga voor maatwerk

Het traditionele bouwblokkenmodel geeft veel duidelijkheid; we weten daardoor welke groep mensen welke SROI-waarde heeft. We weten wat er meetelt (en wat niet) en voor hoelang deze mensen mogen meetellen nadat zij aangenomen zijn. Het bouwblokkenmodel geeft geen garanties voor een duurzame oplossing. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat u een medewerker weer ontslaat als die geen SROI-waarde meer heeft. SROI vraagt om maatwerk. Staar u dus niet blind op enkel de personele invulling van de SROI-verplichting, maar kijk wat het beste past bij uw organisatie. Kijk met een bredere blik naar Social Return en neem uw opdrachtgever mee in de wijze waarop u met uw dienstverlening sociale impact kunt realiseren. Een grotere langdurige opdracht leent zich mogelijk beter voor personele invulling. Een kortere of kleinere opdracht leent zich mogelijk beter voor alternatieve invulling. Kies ook bij voorkeur voor een invulling die past bij de aard van uw organisatie en bij het soort dienstverlening dat u biedt ofwel past bij de aard van de opdracht.

Richt u op de SROI-doelgroepen die bij uw bedrijf passen

Niet elke organisatie ‘leent zich’ voor alle SROI-doelgroepen. Een erkend leerbedrijf zal zich in de regel beter lenen voor BOL-/BBL– trajecten. Organisaties waarbij voor de dienstverlening een VOG verplicht is, zal zich minder lenen voor de inzet van ex-gedetineerden. Het is van belang dat u pragmatisch kijkt naar welke SROI-doelgroep past bij uw organisatie en hoe uw mogelijk werkzaamheden dusdanig kunt inrichten dat uw organisatie beter past bij de SROI-doelgroep. Bijvoorbeeld door jobcarving. De werkconsulenten en accountmanagers van gemeenten denken graag met u mee en kunnen u vertellen hoe u hier anders naar doelgroepen kunt kijken om ervoor te zorgen dat een ‘juiste fit’ gevonden wordt.

Staar u niet blind, kies voor alternatieven

Biedt de opdracht geen mogelijkheid om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan te nemen? Biedt uw organisatie deze ruimte ook niet? Dan wil dat niet zeggen dat Social Return niet mogelijk is. Kijk naar de alternatieve mogelijkheden die uw opdrachtgever u geboden heeft. Denk aan stageplaatsen, werkervaringsplaatsen, sociaal inkopen of het uitvoeren van maatschappelijke activiteiten (MVO-activiteiten). Mogelijk voert u deze activiteiten al uit maar kenmerkt u deze niet als SROI. Dat is zonde.

Samen flexibel inspelen op actualiteiten

Social Return gaat over actuele sociale, maatschappelijke vraagstukken. Een ontwikkeling kan ervoor zorgen dat bepaalde activiteiten gezien worden als SROI-invulling. Direct na de start van de oorlog in Oekraïne was dit bijvoorbeeld het geval. In geen enkele SROI-verplichting stond opgenomen dat het verrichten van sociale activiteiten op dit vlak gezien zou worden als SROI-invulling. Toch hebben veel opdrachtgevers de extra inspanning die bedrijven op dit vlak hebben verricht toegestaan als SROI-invulling. Ons advies is dan ook om altijd in gesprek te zijn over actualiteiten met uw opdrachtgever en samen te kijken hoe u zo goed mogelijk invulling kunt geven aan de SROI-ambities.

Heeft u dit al in praktijk gebracht? Wij horen graag uw succesverhalen!

Wilt u zeker weten dat Social Return slaagt?

Wij helpen u graag om van Social Return een succes te maken in uw organisatie. Met onze SROI-quickscan heeft u snel helder hoe uw bedrijf ervoor staat en waar voor u de Social Return mogelijkheden liggen. Neem contact op. Bel Wouter van Eijk (06-19526286) of mail naar info@sroispecialist.nl.